Pierwsze badania rozpoznawcze dotyczące tzw. Rondeli

Na zlecenie gminy Łysomice w dniach 1-3 kwietnia oraz 12-17 kwietnia 2020 roku firma archeologiczna Geoinnowacje Jerzy Czerniec wykonała archeologiczne badania rozpoznawcze na stanowisku nr 2 w Łysomicach AZP 38-43/50 gm loco. Badania finansowane były przez Gminę Łysomice. Pracami kierował mgr Jerzy Czerniec. Zespół badawczy składał się z następujących archeologów: Mateusz Sosnowski, Magdalena Kozicka, Kamil Adamczak, Magdalena Przymorska-Sztuczka, Piotr Wroniecki oraz dr hab. Michał Jankowski, który pełnił rolę konsultanta w zakresie gleboznawstwa. Badania przeprowadzono na podstawie zezwolenia Kujawsko-Pomorskiego Konserwatora Zabytków w Toruniu nr 26/2020.

Stanowisko nr 2 Łysomicach zostało odkryte jesienią 2019 r. w wyniku analizy zobrazowań satelitarnych w oparciu o aplikację Google Earth, jako relikt monumentalnego założenia drewniano-ziemnego z okresu neolitu tzw. Rondela. W wyniku analiz zidentyfikowano wyróżniki roślinne obrazujące koliste, koncentryczne struktury odpowiadające rowom i palisadom, które stanowią charakterystyczne elementy konstrukcyjne dla tego typu obiektów. Jeszcze w roku 2019 przeprowadzono powierzchniowe badania terenowe, którymi kierował prof. S. Sukawka. W badaniach uczestniczyli prof. J. Małecka-Kukawka, dr. Kamil Adamczak, mgr. M. Sosnowski oraz mgr. J. Czerniec. W rezultacie stwierdzono występowanie materii zabytkowej na powierzchni w postaci 8 fragmentów ceramiki oraz narzędzi krzemiennych datowanych na wczesny neolit. Na podstawie uzyskanych wyników stanowisko zostało wpisane do ewidencji zabytków archeologicznych, jako Łysomice 2 AZP 38-43/50. Jednocześnie dostrzeżono konieczność przeprowadzenia kolejnych badań, które miałyby na celu określenie stanu zachowania oraz chronologii dla odkrytych konstrukcji.

Prace badawcze zostały podzielone na etapy III etapy:

  • etap pierwszy polegał na szeroko płaszczyznowym, niedestrukcyjnym rozpoznaniu części stanowiska metodą geofizyczną – geomagnetyczną o próbkowaniu 0,5 m. Zakres przestrzenny wykonanych pomiarów obejmował 0,5 ha. W rezultacie otrzymano plan przestrzennego rozkładu anomalii magnetycznych, pośród których dostrzeżono takie, których forma i układ korespondowały z 2 wynikami analiz zobrazowań satelitarnych.
  • etap drugi polegał na punktowej weryfikacji wyników badań geomagnetycznych, za pomocą odwiertów. Celem tego etapu było znalezienie lokalizacji pod przyszły wykop sondażowy. Dzięki wykorzystaniu precyzyjnego GPS RTK, do którego wczytano plan rozkładu anomalii magnetycznych, prowadzono dokładne pomiary lokalizacji odwiertów. Wykonywano sekwencyjnie po 2 odwierty w obrębie lokalizacji potencjalnych rowów. Jeden odwiert przypadał w centrum rowu a drugi poza rowem. W związku z ograniczoną dostępnością terenu do badań, ze względu na jarą uprawę występująca na większości stanowiska, teren badań został zawężony a ilość odwiertów zredukowano do 12. Do dalszych badań wybrano obszar w obrębie odwiertu nr 7, w którym natrafiono na nawarstwienia kulturowe.
  • etap trzeci trzeci polegał na wykonaniu wykopu sondażowego o wymiarach 1 m na 6 m, który został zlokalizowany S części centralnego kręgu konstrukcji rondela. Wykop umiejscowiono tak, aby przecinał on rów prostopadle. Prace badawcze prowadzono na 8 poziomach eksploracji. W rezultacie zarejestrowano 6 warstw kulturowych, które stanowiły wypłenisko rowu. W trakcie badań znaleziono jeden zabytek ruchomy w postaci fragmentu odłupka krzemiennego, który zalegał w stropie 1 warstwy. Podczas badań natrafiono na fragmenty polepy a także węgle drzewne. Na potrzeby określenia chronologii obiektu zostało pobranych 6 próbek węgli drzewnych do analiz metodą radio-węglową C14. W ramach badań pobrano także 6 prób glebowych oraz próbki na potrzeby analiz palinologicznych. W związku z planowanym w przyszłości udostępnieniem miejsca badań dla zwiedzających, po wykonaniu badań, na prośbę właściciela terenu oraz w porozumieniu z Kujawsko-Pomorskim Konserwatorem Zabytków, wykop badawczy nie został zasypany, ale zabezpieczony tak, by materię zabytkową należycie ochronić przed zniszczeniem. W tym celu wykonano konstrukcję drewnianą w postaci desek ułożonych horyzontalnie, na który zostały ułożone płyty PCV oraz folia a następnie przykryto wykop 10 cm warstwą ziemi.

Podsumowując archeologiczne, rozpoznawcze badania na stanowisku nr 2 w Łysomicach, jednoznacznie potwierdziły występowanie reliktów monumentalnego założenia typu rondel, które należy łączyć z okresem wczesnego neolitu. Na podstawie poszczególnych etapów badań uzyskano wyniki, które znacząco poszerzyły wiedzę na temat obiektu. Badania geofizyczne pozwoliły zobrazować zasięg anomalii magnetycznych, których układ przestrzenny odpowiadał, wcześniej rozpoznanym, wyróżnikom roślinnym obrazującym położenie rowów. Badania wykopaliskowe potwierdziły występowanie założenia rowu, jako jednego z elementów konstrukcyjnych rondela, którego forma odpowiada znanym z literatury przedmiotu analogicznym obiektom. Pozyskane próbki pozwolą na wykonanie analiz mających na celu ustalenie chronologii powstania i użytkowania obiektu, a także umożliwią uzyskanie informacji na temat warunków środowiskowych występujących w okresie funkcjonowania obiektu oraz po jego porzuceniu. Wyjątkowy i unikatowy charakter badanego rondela oraz dobry stan zachowania, predysponują go do dalszych badań naukowych, których celem powinno być pełne rozpoznanie układu przestrzennego konstrukcji rowów oraz, najprawdopodobniej, towarzyszącej im palisady.

  • badania dotyczące rondeli
  • badania dotyczące rondeli
  • badania dotyczące rondeli
  • badania dotyczące rondeli
  • badania dotyczące rondeli
  • badania dotyczące rondeli

« wstecz

Kontakt


Urząd Gminy Łysomice

ul. Warszawska 8
87-148 Łysomice
woj. kujawsko-pomorskie

Archiwalny serwis www

tel. 56/678-32-22
fax 56/678-35-05
e-mail: sekretariat@lysomice.pl

Archiwalna strona BIP

Godziny urzędowania:
Poniedziałek: 7:30 - 15:15
Wtorek: 7:30 - 16:30
Środa: 7:30 - 15:15
Czwartek: 7:30 - 15:15
Piątek: 7:30 - 15:15

RrjK+cAAAAASUVORK5CYII=